Een periode van aftellen
Vandaag is Aswoensdag, en begint het aftellen naar Pasen. In deze veertig dagen – de zondagen tellen niet mee – bereiden christenen wereldwijd zich voor op de herdenking van Jezus’ kruisiging en opstanding. Deze periode kent vele namen: veertigdagentijd, vastentijd, of lijdenstijd en wordt in de verschillende christelijke tradities anders vormgegeven. Veel christenen kiezen ervoor, om in deze periode te vasten, zich van iets te onthouden. Traditioneel is dat vaak vlees – Carnaval, het grote feestgedruis voor de vastentijd is waarschijnlijk afgeleid van het Latijn “vaarwel vlees”. Tegenwoordig is het vasten diverser geworden en laten mensen ook alcohol of koffie staan, en de afgelopen jaren doet afstand nemen van sociale media het ook goed. Welke gewoonten, welke afleidingen houden mij in het dagelijkse leven in hun greep? Zelfbeheersing, zo is het idee, schept ruimte voor inkeer en bezinning.
Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Niet alleen de veertigdagentijd houdt ons bezig: als fractie kunnen we er niet omheen dat vandaag ook het grote politieke aftellen is begonnen: nog één maand tot de Tweede Kamerverkiezingen. Overal in Nederland wordt (digitaal) campagne gevoerd, ook bij ons. Er wordt deze dagen op veel plekken waarschijnlijk niet minder, maar juist meer koffie gedronken dan normaal, en vasten van sociale media zit er al helemaal niet in. Dat geldt natuurlijk niet alleen maar voor mensen die politiek actief zijn. Wij hebben afgelopen jaar allemaal meer aan beeldbellen met familie en vrienden en online vergaderen gedaan, dan we ooit hadden kunnen vermoeden. Je zou kunnen stellen, dat het hele afgelopen jaar een soort van vastentijd is geweest, zij het dan onvrijwillig. We vasten van sociaal contact, van kantoor en collegebank, van festival en restaurant, van familie en vrienden. Het tragere ritme waar we als samenleving in terecht kwamen was voor sommigen een eyeopener. Het bracht rust in de hectiek van het snelle leven waar alles uitgehaald moest worden. Maar voor anderen leidde het ook tot onrust en eenzaamheid.
In de katholieke traditie begint de veertigdagentijd met het askruisje, vandaar de naam Aswoensdag. De voorganger tekent dan een kruisje van as op het voorhoofd van de kerkganger, en zegt, met aloude woorden uit het eerste Bijbelboek Genesis: “Gedenk, mens, dat je stof bent en tot stof zult wederkeren.” Je zou ook kunnen zeggen: de bezinning begint met een flinke reality check. Ken je plek, mens.
Geen boodschap waar je in de verkiezingsstrijd mee scoort. Het gaat om vooruitgang, optimisme uitstralen, beloftes van wat er mogelijk is. Wij willen niet horen wat níét kan, daar worden we deze dagen al genoeg mee geconfronteerd. Wij hunkeren naar hoop en perspectief, oplossingen en optimisme.
Misschien hebben we het juist een maand voor de verkiezingen nodig, om deze woorden uit Genesis te horen. Voor een realistische blik op ons eigen kunnen. Het is een waarschuwing voor de waan van de dag. Een weerwoord tegen hoe belangrijk we onszelf soms maken, of positief gezien: een herinnering aan de kwetsbaarheid van ons menselijke bestaan. Een kwetsbaarheid die ons als mensen dieper met elkaar verbindt dan dat politieke verschillen ons scheiden. Het geeft ons ook een realistische kijk op waar onze hoop ten diepste ligt: niet in een verkiezingsprogramma, hoe goed doordacht het ook is, maar in Diegene, in wiens dood en opstanding ons hele bestaan geborgen is.
In deze tijd van ongemak en zorgen, mogen we beseffen dat we omhoog kunnen kijken naar Hem, biddend om een nieuwe morgen, om een toekomst vol van hoop. Dat wordt ook prachtig verwoord in het lied Een toekomst vol van hoop, dat u hier kunt beluisteren.
